Co do zasady udziały w spółce podlegają dziedziczeniu. W tym względzie zastosowanie będą miały więc zasady dziedziczenia, o których mowa w Kodeksie Cywilnym. Dojdzie więc do dziedziczenia albo na mocy testamentu, a w przypadku jego braku do dziedziczenia ustawowego. Spadkobierca taki stanie się wówczas wspólnikiem danej spółki z o.o. Wstąpienie w prawa i obowiązki wspólnika następuje z mocy prawa. W przypadku wstąpienia w prawa i obowiązki wspólnika spadkobierca staje się automatycznie wspólnikiem spółki. Nie musi on składać żadnych oświadczeń o przystąpieniu do spółki o ile nie został ograniczony lub wyłączony. Uzyskuje on status wspólnika z chwilą objęcia spadku, a wobec spółki – z chwilą zawiadomienia spółki o nabyciu spadku
Zgodnie jednak z art. 183§1 Kodeksu spółek handlowych umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W tym przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców, niewstępujących do spółki, pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia. Wyłączenie możliwości wstąpienia spadkobiercy jako nowego wspólnika spółki może polegać, przykładowo na wprowadzeniu zapisu do umowy spółki, na mocy którego udziały zmarłego wspólnika przejdą na pozostałych (np. proporcjonalnie do już posiadanych udziałów), albo też zapisów skutkujących umorzeniem udziału zmarłego. Czym jest umorzenie udziałów pisałem tutaj.
Takie wyłączenie musi być wprowadzać zasady spłaty spadkobierców. W doktrynie przyjmuje się, że spadkobierca niewstępujący do spółki powinien być spłacony według godziwej wartości udziałów spadkodawcy i to w rozsądnym terminie. W przeciwnym bowiem przypadku takie wyłączenie uznać należy za nieważne, jako stanowiące obejście prawa.
Ograniczenie zaś wstąpienia spadkobiercy do spółki może polegać – przykładowo – na dopuszczeniu do spółki, w charakterze udziałowca, spadkobiercy, który będzie miał określone kwalifikacje lub np. nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej w stosunku do spółki.
Oczywiście spadkobierca będzie mógł wykonywać swoje prawa w spółce, po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, lub po uzyskaniu aktu poświadczenia dziedziczenia i jego zarejestrowaniu. Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku toczy się przed sądem spadku, w trybie nieprocesowym według przepisów art. 669-679 Kodeksu postępowania cywilnego. Wniosek wszczynający postępowanie powinien czynić zadość wymogom formalnym określonym w art. 511 k.p.c. Poświadczenie dziedziczenia może nastąpić natomiast jedynie na zgodne żądanie wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. Przesłanką więc jego uzyskania jest zgodna wola spadkobierców.